2003 yılında ofisimde çalışırken bir telefon aldım, arayan 18 yıl önce mezun olduğum Uşak Lisesi’nden bir öğretmenimdi. Uşak Lisesi’nin 50. kuruluş yılı nedeniyle bir tören düzenlemişler ve son 50 yılda okul birincisi olarak mezun olan öğrencilerini törene davet ediyorlardı. Ben de 1985 yılı birincisi olarak davet ediliyordum.

Öncelikle böyle bir tören düzenlenmesi, bu törene bizlerin çağrılması çok hoşuma gitmişti. Hemen eşimi de alıp Uşak’a gittik. Yıllardır görmediğim öğretmenlerim, bazı arkadaşlarım da gelmişlerdi Uşak’a.

Öğleden sonra okulun tiyatro salonunda kalabalık bir izleyici kitlesi önünde tören başladı. Törende çeşitli resmi konuşmalardan sonra sırayla 1953 yılının birincisinden başlamak üzere her yılın birincisi sırayla sahneye davet edildi. Herkes önce teşekkür edip, birkaç cümle daha söyleyip sahneyi terkediyordu. Bunların bir kısmı profesör olmuş çok değerli insanlardı, bir kısmı çok başarılı bürokratlar, doktorlar vs.

Sıra 1985 yılı birincisi olarak bana geldiğinde mikrofonu elime aldım ve beni sahneye davet eden öğretmenimden özür dileyerek İstanbul’dan buraya sadece birkaç cümle etmek için gelmediğimi söyleyerek uzun konuşacağımı söyledim. Cevap vermesine zaman bırakmadan da konuşmaya başladım.

Hatırladığım kadarıyla konuşmam şöyleydi :

“Sevgili öğretmenlerim, arkadaşlarım, öncelikle Türkiye gibi genelde hafızası zayıf insanların yaşadığı bir ülkede böyle güzel bir tören düzenleyip bizleri biraraya getirdiğiniz için çok teşekkür ederim.  Ancak benim buraya gelmemin ana nedeni okul birincisi olduğum zaman okulun önünde bir konuşma yapmam istenmişti. O zaman okul müdürü olan Nazmi Barutçu, beni yanına çağırdı, konuşmamı yazılı olarak istedi. Sonra konuşmamın üzerindeki neredeyse her cümleyi kırmızı kalemle çizip yerine kendi cümlelerini yazdı. Ben 17 yaşındaki bir çocuk olarak buna karşı çıkamadım ve benim okul birinciliği konuşmamı değil onun okul birinciliği yazısını okudum. Bugün buraya da Nazmi Barutçu’dan intikam almaya geldim.”

Tabi bunu söyleyince bütün salondan bir kahkaha koptu, aslında ben gayet ciddiydim 🙂

Sonra şu şekilde devam ettim :

“Şaka bir yana beni yetiştiren siz öğretmenlerime emekleri için çok teşekkür ediyorum. Uşak Lisesi gibi bir okuldan Boğaziçi Üniversitesi’ni kazanmış olmam sizlerin sayesinde oldu. Üniversite hayatım boyunca sizlerden öğrendiklerim çok işime yaradı ve sizleri hep minnettarlıkla andım. Üniversiteyi bitirdim, gayet başarılı bir iş hayatım oldu. Arçelik’te çalıştım, ortaklarımla kendi şirketimizi kurdum, dünyada 20’den fazla ülkeye yazılımlar sattık.”

Bu da bütün herkesin çok hoşuna gitti tabi,  gözleri yaşlananlar da oldu. Ama benim asıl amacım teşekkür etmenin yanında kimsenin söylemeye cesaret edemediği şeyleri yüzlerine söylemekti. Bu nedenle konuşmama şöyle devam ettim :

“Ancak bütün bu başarıların yanında, dünyayı gezmeye başlayınca, Türk insanı ile diğerleri arasındaki farkları da görmeye başladım. En büyük ve en önemli farkın da kendini ifade etme yeteneğimizdeki eksiklik  olduğunu gördüm. Bizler bu konuda son derece eksiğiz. Bakınız benden önce konuşan hiçbir okul birincisi 3 cümleden fazla konuşmadı, neden acaba? Bunun suçlusu kızmayın ama ne yazık ki sizlersiniz, siz öğretmenlerimizsiniz. Çünkü sizler bize 4 şıklı sorulara cevap vermeyi öğrettiniz. Bize bu şıkların dışında seçenekler olabileceği ihtimalini bile öğretmediniz. Bu seçeneklerin dışına çıkan öğrencileri cesaretlendirmediniz, aksine cezalandırdınız. Okul birincisinin konuşmasını bile kabullenemeyen, okul birincisine bile güvenmeyen bir zihniyet altında yetiştirildik. Bugün dünyanın en borçlu ülkelerinden birisiysek, bugün farklı olan hiçbir düşünceye tahammül edemeyen insanlar tarafından yönetiliyorsak, tek tip düşünce yapısına sahip insanlar yönetici oluyor, diğerleri dışlanıyorsa, bunun temel nedeni sizlerin bizleri bu şekilde yetiştirmenizdir.”

Bunları söyleyince salonda buz gibi bir hava esti tabi, amacım da tam da buydu zaten. Yıllar önce öğrenciyken onlara ya farkına varmadığım için ya da cesaret bulamadığım için söyleyemediğim şeyleri, aralarında valisinden milletvekiline, profesöründen bürokratına çok farklı insanların olduğu bir ortamda bir tokat gibi söyleyince daha farklı birşey de beklenemezdi zaten.

Ama beni susturmalarına izin vermeden konuşmama devam ettim :

“Ancak tüm bunlara rağmen, içinde bulunduğumuz bu durumdan kurtulmanın da tek yolu sizlersiniz, siz öğretmenlerimizsiniz. Eğer bu ülkeyi diğer medeni ülkeler seviyesine çıkarmak istiyorsak, kendini ifade edebilen, özgür bireyler olarak düşünebilen, sıradışı olmaya ceza değil ödül veren öğretmenler olmalısınız. Siz bunu yapmazsanız biz hiçbir şeyi beceremeyiz. Lütfen bundan sonra bizde yaptığınız hataları şu andaki öğrencilerinizde yapmayın, bırakın onlar hata da yapabilsinler, hatalarından ders alarak da öğrenebilsinler, sizler yol göstermeseniz de doğru yolları bulabileceklerine inansınlar, hayatın 4 şıklı değil yüzlerce şıklı olduğunu kavrayabilsinler, illaki doktor, mühendis olmak zorunda olmadıklarını, sanatçı, sporcu, bilim adamı gibi seçeneklerin de olabildiğini görsünler. İşte o zaman bu ülkedeki insanlar da kendilerini ifade etmek konusunda başarılı olurlar ve işte o zaman biz ülke olarak çok daha iyi yerlere gelebiliriz. Bu nedenle bu ülkeyi daha iyi yerlere getirebilecekler de sadece ve sadece siz öğretmenlerimizsiniz. Lütfen hem öğrencilerinize hem de kendinize inanın artık. Hepinize çok teşekkürler.”

Konuşmamı yapar yapmaz büyük bir alkış koptu. Yerime oturdum, arkadan bir el omzuma dokundu, matematik öğretmenlerimden Figen Başpınar’ı gördüm, “Senin farklı olduğunu biliyordum” dedi.  O anda hayatımdaki en büyük iltifatı aldığımı hissettim.

Categories: Anılar, Bütün Yazılar